Titaniumdioxide: wat is nu de status?

Titaniumdioxide (E 171) wordt veel gebruikt in voedingsmiddelen-, voedingssupplementen- en farmaceutische industrie. Momenteel wordt er veel gesproken over titaniumdioxide en daarom besteden wij er ook graag wat aandacht aan.

Titaniumdioxide wordt al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw in voedsel gebruikt. Het voedseladditief E 171 wordt gebruikt als witte kleurstof. Het heet ook wel titaandioxide of titaniumdioxide. E 171 zit in verschillende voedingsmiddelen, zoals kauwgom, drop of chocola met een gekleurd laagje, roomijs en decoraties. Titaniumdioxide lost niet op en bestaat voor een deel uit nanodeeltjes.

De laatste 10 jaar is bekend dat deze nanodeeltjes in titaniumdioxide zitten. Daar is de laatste jaren veel onderzoek naar gedaan. Het blijkt dat titaniumdioxidedeeltjes in E 171 verschillende eigenschappen kunnen hebben. Naast een verschil in grootte zijn er nog verschillen in kristalvormen en in de eventuele aanwezigheid van een coating op de titaniumdioxidedeeltjes. De verschillen in grootte, kristalvorm en oppervlakte-eigenschappen zorgen ervoor dat de nanodeeltjes in het lichaam andere effecten kunnen veroorzaken dan grotere deeltjes. Dit maakt het lastig de risico’s van titaniumdioxide te beoordelen.

Veiligheid titaniumdioxide in twijfel getrokken
Bij ons in de industrie komt titaniumdioxide voor in de dekkende kleurstof die ervoor zorgt dat een capsule en een coating op een tablet ondoorschijnend wordt. Omdat deze kleurstof een E-nummer heeft (E-171), wordt deze door de EFSA (Europese Autoriteit voor voedselveiligheid) gekeurd voor gebruik. Toch wordt er al enige jaren over de veiligheid van titaniumdioxide gesproken en wordt deze in twijfel getrokken. De EFSA heeft in 2016 en 2018 opnieuw naar de veiligheid van deze stof gekeken en steeds geconcludeerd dat deze veilig zou zijn in gebruik. In 2019 publiceerde het Franse ANSES (Agentschap voor Voedsel, Milieu en Gezondheid en Veiligheid) een advies over de risico’s verbonden aan de blootstelling aan titaandioxide, rekening houdend met de meest recente beschikbare wetenschappelijke studies. Naar aanleiding daarvan is in Frankrijk deze stof per 1 januari 2020 verboden om te gebruiken. De EFSA heeft, op basis van nieuwe relevante data, opnieuw onderzoek gedaan naar de veiligheid van titaniumdioxide. Het beschikbare bewijs kon de bezorgdheid over genotoxiciteit van de nanodeeltjes in de stof niet wegnemen en gezien de vele onzekerheden van de afgelopen jaren concludeert de EFSA dat titaniumdioxide niet langer als veilig kan worden beschouwd. Naar verwachting zal de Europese Commissie het advies van EFSA overnemen en zal titaniumdioxide worden geschrapt uit de lijst met toegestane additieven in levensmiddelen. Of, hoe en wanneer is nog niet bekend.

Waarom wordt titaniumdioxide (E 171) niet meteen verboden?
· EFSA heeft geen acute effecten in verband met de inname van E 171 vastgesteld die een onmiddellijk verbod zouden rechtvaardigen.
· EFSA concludeert niet dat E171 genotoxisch is, maar kon niet vaststellen hoeveel je maximaal mag binnenkrijgen op een dag. Dit heeft te maken met de onzekerheden die er zijn over de genotoxiciteit. EFSA heeft daarom de conclusie getrokken dat ze niet zeker zijn dat het voedseladditief veilig is.
· Als het voedseladditief verboden wordt, hebben producenten tijd nodig om E 171 uit te faseren en te vervangen waar dat nodig is.

Op dit moment mag in Nederland mag nog gewoon titaniumdioxide gebruikt worden. Wij verwachten dat het verbod op titaniumdioxide er na een uitfaseerfase zal komen. Hoelang deze fase zal duren en tot wanneer producenten hebben om alternatieven te zoeken is nog niet zeker. Feit blijft dat velen sectoren titaniumdioxide inzetten en tijd nodig zullen hebben voor uitfaseren/alternatieven.

DuSart Pharma
Bij DuSart Pharma zijn we op dit moment volop aan de slag om met onze capsule en coating leveranciers naar alternatieven te zoeken. We merken dat hier uitdagingen liggen, maar werken er hard aan om zo snel mogelijk in te springen op de situatie. Vanzelfsprekend zullen onze klanten op de hoogte houden van de mogelijkheden en alternatieven voorzien.