Kruid van de maand: Paardenbloem

In de plantenwereld komt het voor dat een onkruid een prachtige geneeskrachtige plant kan blijken te zijn. Onze voorouders bestudeerden vrij intensief alles wat te maken had met planten die gewoonlijk in weiden en velden te vinden zijn. Zo is de paardenbloem (lat. Taraxacum officinale), door velen ten onrechte veldmelkkruid genoemd, toegetreden tot de groep van planten die in de geneeskunde worden gebruikt.

Het genezende verleden
Ooit een plant gehuld in magie en mysterie, is hij nu wijd en zijd bekend, want in het voorjaar bedekt hij weelderig alle groenstroken. Hij groeit in weiden, graslanden, gazons en langs wegen. De alomtegenwoordige paardenbloem is de vijand van perfectionisme en pedanterie. Het kan eigenaars van gelijkmatig getrimde, tapijtachtige gazons hoofdpijn bezorgen. Zelfs wanneer hij meedogenloos met onkruidverdelgers wordt behandeld, slaagt hij erin als een mythische feniks uit de as te herrijzen.

De wetenschappelijke naam is afgeleid van het Griekse woord “taraxis” = “oogontsteking”, wat duidelijk verband houdt met het gebruik ervan. In de 10e eeuw gebruikte de Arabische arts Avicenna het sap van de paardenbloem om deze ziekte te behandelen. In de loop van de tijd en de wetenschappelijke vooruitgang groeide de belangstelling voor de geneeskrachtige eigenschappen van deze onopvallende plant. Volgens de Gids voor geneeskrachtige planten heeft deze plant in de 20e eeuw een eigen tak van natuurgeneeskunde ontwikkeld, de “taraxacotherapie.”

De Engelse en Duitse naam zijn afgeleid van de fysieke kenmerken. Paardenbloem – leeuwentand, wat verwijst naar de vorm van de bladeren.

Paardenbloemen worden in volksverhalen beschouwd als een symbool van het leven, dat herboren wordt in een voortdurende cyclus. Dit is te danken aan kenmerken als: heliotropisme, wijdverspreid voorkomen, het sluiten van bloemenmanden voor de nacht en het openen ervan bij zonsopgang, grote bestendigheid tegen weersomstandigheden.

Gezondheidseigenschappen
Paardenbloem is een grondstof met veel actieve bestanddelen, die een therapeutische werking hebben. Bovenal bevat het fenolzuren en polyfenolen. Het bevat ook sterolen, kaliumzouten, triterpenen en inuline. Deze bestanddelen hebben een zuiverende en ontgiftende werking op het lichaam en ondersteunen de strijd tegen micro-organismen, zoals Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa of Staphylococcus aureus. Zij vertonen het vermogen om bindingen aan te gaan met schadelijke producten van de stofwisseling, waarbij zij een activiteit vertonen die vergelijkbaar is met die van antioxidanten.

Paardenbloem heeft een aantal effecten op ons lichaam. Het stimuleert de galafscheiding door de lever en vergemakkelijkt de doorstroming via de galwegen naar de twaalfvingerige darm. In dierstudies werd een toename van 40% van de galafscheiding waargenomen na toediening van afkooksels van verse wortels en 5% extract van bladeren met wortels. Consumptie van paardenbloemen stimuleert de eetlust en de afscheiding van pepsine en zoutzuur in de maag. Paardenbloem-thee, helpt in de strijd tegen overgewicht, laat zwellingen verminderen
en het vasthouden van vocht, wat gewichtsverlies bevordert.

Vanwege zijn eigenschappen wordt paardenbloem gebruikt bij de behandeling van vele ziekten. De effecten worden beschreven als mild, dus het gebruik is eerder ondersteunend.

Toepassing in de cosmetologie
Paardenbloem-kompres verwijdert onmiddellijk roodheid en elimineert ontstekingen. Het is van onschatbare waarde in de strijd tegen acne. Rijk aan magnesium draagt bij tot de verbetering van de algemene conditie van de huid. De reeds genoemde antioxiderende eigenschappen ondersteunen de strijd tegen vrije radicalen, wat betekent dat het verouderingsproces wordt vertraagd. Sap van paardenbloembladeren bevat verzachtende stoffen die de huid glad en gehydrateerd maken.
Paardenbloem vertoont een breed spectrum van gunstige effecten. Vergeet de bijwerkingen niet die kunnen optreden na het gebruik.