Immuniteit. Wat is het ook alweer en waarom is het zo belangrijk?

Immuniteit is een woord wat je de laatste tijd veel hoort, net als afweer of weerstand. Maar wat is immuniteit en hoe kan je je immuniteit ondersteunen versterken?

Synoniem voor immuniteit is onschendbaar. Onschendbaar is een term die niet zo snel met betrekking tot gezondheid gebruikt wordt en toch dekt deze wel de lading. Als de immuniteit, voor een ziektekiem, op orde is dan ben je onschendbaar voor die ziekte.

Zo beschermt jouw lichaam je om ziek te worden
Het lichaam bezit een ingenieus systeem om zichzelf te beschermen tegen ziektekiemen zoals bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.

Allereerst heeft het lichaam allerlei filter systemen om te voorkomen dat ziektekiemen binnendringen. De huid met een vetlaag en zweet, onze neus met trilhaartjes, de maag met maagzuur en onze ogen met traanvocht en wimpers. Al onze lichaamsopeningen die in aanraking staan met de buitenwereld, zijn bekleed met een laag van slijmvliezen die slijm afgeven, en die enerzijds de ziektekiemen uitspoelen en anderzijds enzymen bevatten die micro-organismen bestrijden. Alle huidoppervlakten en het oor zijn beschermd met een vetlaag die het binnendringen tegengaan.

Als het een ziektekiem toch lukt om hier doorheen te dringen, dan komt ons lymfesysteem in actie: een systeem dat naast het netwerk van bloedvaten ook door ons lichaam verspreid zit. Het zorgt voor de afvoer van afvalstoffen, zoals overtollige cellen en ziektekiemen. Het filtert het lichaam door lymfevocht te zuiveren en terug te geven aan het bloed. Lymfeklieren bevatten veel witte bloedcellen die micro-organismen kunnen vernietigen. Als micro-organismen tot het lichaam zijn door gedrongen is sprake van infectie. Dan ontstaat vaak zwelling in de lymfeknopen (beter bekend als lymfeklieren) omdat deze hard werken om de infectie tegen te gaan. Het lichaam verhoogt vervolgens de lichaamstemperatuur (koorts) om ziektekiemen te vernietigen.

Daarnaast is het lichaam zo ingesteld dat het steeds sneller kan reageren op ziektekiemen door de T-cellen of geheugencellen die ervoor zorgen dat het lichaam snel en adequaat kan reageren op een herhaalde aanraking met een bepaalde ziektekiem. Dit noemen we immuniteit.

Immuniteit
Immuniteit kan op verschillende manieren verkregen worden. De belangrijkste is door de ziekte door te maken of ermee in aanraking te komen. Zo krijgen baby’s nog antistoffen mee via de baarmoeder en moedermelk. Daarnaast kunnen vaccinaties (het inspuiten van dode of verzwakte ziektekiemen) ingezet worden voor bepaalde onveranderde virussen. Dit laatste is om het lichaam aan te zetten om specifieke T-cellen te creëren voor ziektekiemen zodat het lichaam snel en adequaat kan optreden als het in aanraking komt met dezelfde ziektekiemen.

Toch wordt niet iedereen ziek als een griepvirus heerst of zelfs nu met de COVID-19-crisis. Dan werkt het immuunsysteem optimaal en gaat het in de eerste fase van de afweer van het lichaam goed.

Wat draagt bij aan een gezond immuunsysteem?
Het is belangrijk om voldoende rust te nemen, gezond te eten met voldoende groente en fruit, en voldoende water drinken. In tijden van stress is het belangrijk om voldoende ontspanning in te plannen. Bewegen of sporten zijn goede manieren, maar het kan ook door een andere hobby zijn waarvan je voelt dat het je energie geeft.

Daarnaast spelen bepaalde vitamines en mineralen een rol bij weerstand. Door overproductie is ons voedsel redelijk verarmd en is het behalen van de nodige vitamines en mineralen best een uitdaging. Daardoor kunnen er ongemerkt tekorten ontstaan, zelfs bij een goed voedingspatroon. Vitamines die een rol spelen bij het versterken van immuniteit zijn vitamine C, vitamine D, vitamine B11 of foliumzuur vitamine B12. Bij mineralen kun je denken aan ijzer, koper, zink en selenium. Waar bij selenium wereldwijd het tekort flink lijkt toe te nemen door een afname in de concentratie in groente.

Vitamine D
In de media is de afgelopen weken veel aandacht voor Vitamine D en de strijd tegen COVID-19. Het was al bekend dat vitamine D een rol speelt bij het versterken van het afweersysteem, maar nu komen er steeds meer onderzoeken naar voren waarbij aangetoond wordt dat vitamine D tekort kan leiden tot ergere klachten bij een besmetting met COVD-19.

Als de R in de maand is en de zon minder vaak en minder sterk aanwezig is, is het verstandig om vitamine D te gebruiken omdat vitamine D veel minder wordt aangemaakt in de huid. Mensen met een donkere huidskleur maken minder vitamine D aan en moeten daarom extra alert zijn voor voldoende vitamine D. Ook mensen met overgewicht hebben een hogere hoeveelheid nodig omdat het een vet oplosbare vitamine is en daarmee opgeslagen wordt in vetweefsel. Door de grote aanwezigheid van vet wordt ook de behoefte verhoogt.

Kruiden en planten
Ook zijn er planten en kruiden die ondersteunend kunnen werken voor de weerstand. Denk aan de Echinacea: deze plant werkt ondersteunend bij virale infecties waarbij de luchtwegen zijn aangedaan. Of de Astragalus wortel: deze helpt het afweersysteem te versterken, het helpt de werking van de witte bloedcellen te verbeteren en helpt zo bij virale en bacteriële infecties. Kamille: helpt bij ontstekingen, bij krampen en maag-, darmaandoeningen en bij rusteloosheid en stress. Ook wordt het veel toegepast als stoommiddel.
Gemberwortel: wordt veelal toegepast om te ondersteunen bij aandoeningen die gepaard gaan met misselijkheid.
Turmeric (kurkuma wortel): helpt bij normale werking van het immuunsysteem, het heeft ontstekingsremmende eigenschappen.

Immuniteit is een natuurlijk systeem van het lichaam. Als jouw immuunsysteem goed werkt, kan jouw lichaam ziektekiemen goed bestrijden. Je kan je weerstand ondersteunen door goed voor jezelf te zorgen.